Sandacz nie tylko na gumę

Na pytanie, na co biorą sandacze, nawet 10-letni synek wędkarza odpowie bez zająknięcia, że na gumę. A przecież jeszcze nie tak dawno niemal wszyscy wędkarze łowili sandacze na inne przynęty: wahadłówkę, obrotówkę i martwą rybkę.

Co takiego zatem się stało, że „guma” króluje wśród sandaczowych przynęt? Moim zdaniem są dwie główne przyczyny: prawa rynku – gumy są najtańszymi z przynęt – oraz możliwość przystosowania gumy do łowienia na każdej wodzie. Można by jeszcze dodać skłonność sandaczy do dłuższego trzymania w paszczy miękkiej gumowej przynęty, ale nie jest to czynnik tak ważny jak wcześniej wymienione. Można się w tym również dopatrzyć pójścia wędkarzy na łatwiznę. Płynąca wahadłówka wymaga stałej i uważnej opieki spinningującego wędkarza. Gdy prowadzi się ją niedbale, mało która ryba zdecyduje się na atak – choćby z tego względu, że wahadłówka będzie płynąć zbyt daleko od ryby bądź też zbyt szybko ją minie. Podobnie jest z łowieniem obrotówką. Ta przynęta musi być starannie dobrana do rodzaju łowiska i strefy wody, w której chcemy łowić sandacze. Przynęty te mają również wiele zalet. Dla mnie najważniejsze są dwie: bardzo się angażuję w każdorazowe prowadzenie przynęty, przez co wielogodzinne biczowanie wody nie jest nudnawe, oraz przy okazji łowienia sandaczy niekiedy połowię ryby innych gatunków. Muszę przyznać, że często mi się zdarza „zdradzić” sandacze w chwili, gdy do obrotówki skaczą ładne klenie albo bolenie. Podobnie jest z wahadłówką, która potrafi wyłuskać pięknego bolenia lub szczupaka. W takich chwilach marudne tego dnia sandacze porzucam na rzecz drapieżników aktywnych, dla których moja przynęta nie jest obojętna. Wiem, że wielu wędkarzy ma podobne doświadczenia i dlatego nie mam wyrzutów sumienia wobec tak „porzuconych” sandaczy.

SANDACZOWE WAHANIA

Wahadłówka daje wędkarzowi możliwość nie tylko wykonywania dalekich rzutów, lecz także dość łatwego penetrowania różnych warstw wody. Właściwie dobrana błystka pozwoli się prowadzić z nurtem, po czym bez złośliwego zaczepu popłynie w napływie na sandaczowej ostrodze. To bardzo rybodajne miejsce, ale niezmiernie trudne i kosztowne w obławianiu innymi przynętami. Warto więc skorzystać z dobrodziejstwa wahadłówki choćby tylko w celu obłowienia tego miejsca. Znakomitą sandaczową miejscówką jest przykosa z twardym dnem. Na ogół większość takich przykos powstaje w dużych rzekach i na domiar naszego nieszczęścia leżą daleko od brzegów. Spinningiście bardzo trudno jest z brzegu dobrać się do pływających tam ryb. Na ogół cięższa wahadłówka umożliwia skuteczne obłowienie przykos i tym samym rozwiązuje problem. Szukając sandaczy w rzekach, używam wahadłówki tylko w określonych miejscach lub sytuacjach. Jest ona dla mnie przynętą dodatkową, uzupełniającą arsenał rybodajnych przynęt. Chętnie używam jej do obłowienia wartkiego warkocza poniżej głębokiej tamy. Sandacze lubią stać na końcu warkocza przy dnie, gdzie rynna zanika, przeobrażając się w piaszczystą płyciznę o głębokości około 2 m. Tam nurt nieco zwalnia i nie jest męczący dla sandaczy przyklejonych do dna. Takie miejsce da mi rybę, gdy uda się je obłowić głęboko schodzącym woblerem. Na ogół jednak jest ono oddalone od główki lub brzegu tak bardzo, że żaden wobler tam nie doleci, a o jego właściwym poprowadzeniu nawet szkoda myśleć. Natomiast dalekosiężna ciężka guma (22–28 g) łatwo grzęźnie w zaczepach, więc też nie nadaje się do użycia. Wtedy zakładam szerszą (nośną) wahadłówkę, zarzucam ją bardzo daleko w nurt po skosie w dół i dryfem na napiętej żyłce naprowadzam poniżej owego wypłycenia. Kiedy tam dotrze, bardzo wolno zwijam żyłkę, trzymając wysoko uniesiony kij i balansuję wahadłówką poniżej powierzchni warkocza. Przestaję zwijać żyłkę i pozwalam wahadłówce kołysać się w nurcie nad głowami sandaczy. Po chwili otwieram kabłąk i pozwalam przynęcie cofnąć się na tyle, aby szybko upadła na dno. Po kilkunastu sekundach wybieram luz żyłki, naprężam ją i płynnie, z wyczuciem, podnoszę wahadłówkę, prowadzę blisko dna przez 4–7 metrów, zatrzymuję i bujam nią w nurcie. Znowu upuszczam na dno. Po dziesięciu sekundach w taki sam sposób podnoszę ją na wysokość nawet 2 m, po czym cykl technicznych manewrów kuszenia sandaczy powtarzam. Brania najczęściej miałem w chwili ożywienia wahadłówki blisko dna. Do obławiania takich miejsc używam niedrogich wahadłówek: mocno pracującej algi (mam ją w różnych wielkościach, o różnej grubości blachy – 1,2 i 2 mm) czy dalekosiężnego i nośnego gnoma (z blachy o dwóch grubościach – 1,2 i 2 mm). Dalekosiężnej wahadłówki używam do obłowienia odległej przykosy. Najczęściej obławiam ją wydrą o wadze 12 i 20 g. Rzuca mi się nią dobrze, ale nie tylko dalekosiężność decyduje o rodzaju użytej przynęty. Kiedy przykosa jest płytka, łowię gnomem z cienkiej blachy, gdy jest bardzo głęboka i woda jest tam wyjątkowo spokojna, zakładam 24-gramową srebrną algę. Najczęściej łowię sandacze przy rancie na całej jego długości, ale jeśli tam nie ma ryb, to systematycznie obławiam każde miejsce poniżej przykosy. Rozległość wody poniżej przykosy bywa różnorodna, również dno bywa rozmaite – twarde, miękkie, zarzucone zaczepami lub golutkie. Gdy średnia głębokość za przykosą wynosi 150 cm, to wahadłówkę prowadzę w pół wody. Gdy głębokość sięga trzech i więcej metrów, dzielę łowisko na dwie strefy głębokości: 50 cm poniżej powierzchni oraz przy dnie, nawet zawadzając o nie. Gdy układ trzech elementów: czoła przykosy, spokojnej wody i nurtu powoduje, że ryby stoją tuż koło nurtu, wtedy zbliżam się, brodząc na ile to możliwe, i rzucam daleko w nurt powyżej przykosy lekką nośną wahadłówkę, po czym sprowadzam ją z nurtem w wypatrzone miejsce. Najchętniej używam wahadłówek w kolorze zmatowiałego srebra. Moim zdaniem kuszą każdego drapieżnika również w dni słoneczne.

BŁYSKI I WIBRACJE

Obrotówkami łowię sandacze dość rzadko. Z mojej praktyki wynika wniosek, że sandacze wtedy brały na obrotówkę, kiedy nie bardzo się interesowały innymi przynętami, w moim przypadku woblerami i gumami. Otóż w miejscach płytkich graniczących z głęboką wodą, a taką granicę najczęściej znajdziemy na głębokiej opasce przy głównym nurcie dużej rzeki, zazwyczaj łowię różnej maści woblerami. Gdy są ignorowane przez sandacze, zakładam różne obrotówki. Najczęściej obrotówka ma paletkę w kształcie listka wierzbowego, gdyż wtedy stawia najmniejszy opór płynącej wodzie. Prowadzę ją tym samym torem, co wobler – na granicy płytkiej i głębokiej wody. Obrotówka wysyła o wiele mocniejsze sygnały niż wobler widocznie one bardziej się podobają sandaczom. Ale podkreślam, że obrotówka nie jest moją sandaczową przynętą (na ogół wędkarze także używają jej sporadycznie), lecz jedynie służyły do zadań specjalnych w specyficznych okolicznościach. Wykorzystuję jej wyraźną pracę również na płyciznach (do 150 cm głębokości) o zmierzchu i w ciemnościach. Zarzucam ją daleko i prowadzę bardzo wolno. Gdy chcę łowić tylko sandacze, łowność obrotówki staje się jej przekleństwem, gdyż często łowię wtedy więcej ryb innych gatunków. W pudełku mam również obrotówki z ciężkim i przeciążonym korpusem do bardzo dalekich rzutów i głębokiego prowadzenia. Nie będę wymieniał marki moich obrotówek, bo na rynku te przynęty mają wyrównaną wartość łowną i w zasadzie przy wyborze kieruję się ceną. Lubię łowić przynętami w rozmiarach 3 i 4, one też mają kotwice na tyle duże, że są skuteczne w zacięciu sandacza. Cenię sobie paletki w kolorach matowego srebra, złota i miedzi.

NATURALNE KONTRA METAL

Na moich łowiskach sandacze potrafią „zrobić numer” spinningiście i atakować jedynie przynęty naturalne, tym samym ignorując metalowe i plastikowe arcydzieła spośród przynęt sztucznych. Ale takie zachowanie sandaczy znam od dawna i w takich przypadkach ratowałem się, spinningując martwą rybką. Na przynętę często używam uklejki, kiełbika czy jazgarza. W łowisku z wyraźnie płynącą wodą zarzucam niewielką martwą rybkę zapiętą jednym haczykiem w rozmiarach od 4 do 2, za czaszkę z grotem wystającym ku górze. W zastoiskach ze wstecznym prądem często zapinam rybkę za grzbiecik pod płetwę. Zestaw obciążam jednopunktowo powyżej półmetrowego przyponu. Ze względu na liczne zaczepy w sandaczowym łowisku, często mocuję ciężarek na krótkim 20-centymetrowym bocznym troku, dużo słabszym od przyponu i żyłki głównej. Słaby trok spełnia bardzo ważne zadanie – gdy ciężarek zakleszczy się np. w kamieniach, zacięta szalejąca ryba łatwo może się spiąć lub zerwać przypon. W moim zestawie pod wpływem szarpnięć trok ciężarkowy pęka i mogę już bez obaw o stratę ryby bez pośpiechu ją holować. Za ciężarek służy mi oliwka z krętlikiem lub pręt z krętlikiem (bardzo rzadko zakleszcza się w łomie skalnym na opaskach). Waga obciążenia ma unieruchomić rybkę na dnie, jednak mocniejsze zawirowanie nurtu lub prądzik wsteczny powinny poruszyć zestaw. Mówiąc inaczej – stosuję obciążenie najlżejsze z możliwych. Tę zasadę znają lub powinni znać wszyscy wędkarze bez względu na praktykowaną technikę łowienia. Sandacze chętnie chwytają leżącą rybkę, ja jednak często wprawiam ją w ruch krótkim, lecz energicznym podciągnięciem.

Już wielokrotnie zdarzyło mi się, że poczułem opór ryby w końcowej fazie podciągnięcia. Kilka razy przegapiłem takie branie, myśląc, że to znowu znienawidzony zaczep. Teraz w takiej sytuacji bez wahania tnę, niestety w wielu przypadkach kończy się to zerwaniem rybki z haczyka i pustym zacięciem. Polecam używanie spinningowego kołowrotka z hamulcem walki (drag) lub z wolnym biegiem szpuli (dobry kołowrotek gruntowy, karpiowy, feederowy). Gdy łowię w bardzo spokojnej wodzie, to włączam wolny bieg szpuli, naturalnie wcześniej starannie wyregulowany adekwatnie do siły naporu wody na zestaw, jak również starannie reguluję hamulec główny. Mam wtedy na uwadze nie tylko wytrzymałość zestawu, lecz także przewiduję fakt delikatnego zacięcia ostrożnego sandacza. Gdy sandacz na dobre ciągnie żyłkę – tnę. Gdy ryba wyraźnie stawia opór, docinam z wyczuciem. Podczas holu hamulec często mi terkocze, tym samym amortyzując zrywy sandacza i w związku z tym męcząc go. Namawiam Was na hol z częstym graniem hamulca, bo to zwiększa szansę wyciągnięcia ryby. Jeżeli dno jest bez zaczepów i z wolno płynącą wodą, martwą rybkę zarzucam, obciążając zestaw prawie symbolicznie – 4 g. Wędzisko trzymam w rękach i co kilkanaście sekund dwukrotnie obracam korbką kołowrotka, podciągając przynętę płynnie, niemal jednostajnie. Zarzucam daleko, często wykorzystuję spieszny nurt do przetransportowania lekkiej przynęty na dalszą odległość. Zdarza się, że mam branie ryby już podczas „transportu”, ale rzadko udaje mi się ją wtedy zaciąć. Często używam żyłek spinningowych, ale równie chętnie sięgam po cienkie plecionki. Dzięki nim rzucam bardzo daleko i mam mały napór wody na linkę, a więc przynęta nie jest zbytnio wynoszona ku powierzchni, jednocześnie nic nie tracę na wytrzymałości linki. Sandacze z głębokiej wody nie wybrzydzają i nie robi im różnicy, co mamy na kołowrotku. Do wahadłówek używam mocnej żyłki o średnicy 0,24–0,26 mm. Do obrotówek najchętniej zakładam plecionkę o średnicy 0,10–0,14 mm. Do martwej rybki zakładam grubą i miękką bez pamięci żyłkę gruntową o średnicy 0,28 mm ze względu na częste brania sumów. Sumowe przyłowy są piękną ozdobą sandaczowych wypraw.

ADRIAN PLECHA
Fot. Robert.W
źródło: www.wmh.pl